پیام اخلاقی عید غدیر

 

عید غدیر، عید ولایت است. پیام اخلاقی عید غدیر، این است که پیمودن مسیر تقرّب به سوی خداوند متعال و تهذیب نفس و در یک کلام رسیدن به مقام آدمیّت، بدون ولایت امکان‌پذیر نیست.

مسیر سعادت، مانند هر مسیر دیگری، نیاز به راهنما دارد. راهنمایی که خود مسیر را پیموده باشد و از موانع راه آگاهی کامل داشته باشد. اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» بهترین راهنما برای پیمودن مسیر حرکت به سوی خداوند متعال هستند. از این جهت خداوند متعال می‌فرماید: اسلام منهای ولایت، ناقص است و در روز عید غدیر کامل می‌گردد.

«الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی‏ وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً»[1]

پس از ابلاغ ولایت امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه»، خداوند متعال از دین اسلام راضی می‌شود. زیرا سلوک معنوی انسان، در پرتو نور قرآن و عترت که همان «ثقلین» هستند امکان‌پذیر است و بدون یکی از این دو گوهر گرانبها، کسی به مقصد نخواهد رسید.

تبیین وظایف شیعیان در هفت? ولایت، در سه بعد اساسی

بعد اول: تعظیم شعائر اسلامی

فاصل? زمانی عید قربان تا عید سعید غدیر، ایام مبارکی است و از قداست ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. این ایام نورانی، باید به عنوان هفت? ولایت نام‌گذاری شده و در آن هفته از حیث شعاری، به موضوع مهمّ ولایت پرداخته شود.

جشن‌ها و دید و بازدیدها و آذین‌بندی خیابان‌ها و معابر عمومی در آن هفته باید فراوان باشد. ذکر امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» باید بسیار گفته شود. مجالس جشن برگزار گردد و در آن مجالس سخنرانان مسئل? ولایت راتبیین کنند و مداحان اشعار زیبایی در مدح اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» و در موضوع ولایت بخوانند.

البته در این خصوص باید توجه شود که محتوای سخنرانی‌ها و مداحی‌ها باید از آیات شریف قرآن کریم گرفته شود. دست کم سیصد آیه در قرآن کریم پیرامون امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» و ائم? طاهرین«سلام‌الله‌علیهم» وجود دارد. با وجود این آیات، نیازی نیست که در مجالس جشن، اشعار افراطی خوانده شود. بنابراین از خواندن اشعار و بیان سخنانی که بهانه دست دشمن می‌دهد، باید پرهیز جدی شود.

بعد دوم: تقویّت بنی? اعتقادی

نکت? دیگری که باید همیشه و به خصوص در هفت? ولایت به آن اهمیّت داده شود، اینکه شعار باید همراه با عقیده باشد. شیعه باید امام‌شناس باشد و به طور کلی در اعتقادات، مطالعه و تحقیق کامل بنماید و به صورت استدلالی مبانی اعتقادی خود را تقویت کند.

شیعه، به خصوص جوان شیعه باید بداند چرا امیرالمؤمنین علی«سلام‌الله‌علیه» خلیف? بلافصل پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه وآله وسلّم» است. هر شیعه‌ای باید با استدلال بتواند اثبات کند که چرا ائمّ? دوازده‌گانه«سلام‌الله‌علیهم» امام هستند؟

کتاب‌های اعتقادی همانند احقاق‌الحق و الغدیر در این زمینه فراوان است. جوانان باید این کتب ارزشمند را مطالعه کنند و پس از اینکه قضی? ولایت برای خودشان حل شد، با ارائ? دلیل برای دیگران نیز بیان و اثبات نمایند.

در حوزه‌های علمیّه و دانشگاه‌ها باید در این خصوص گفتگوهای فراوانی صورت پذیرد و به موضوع اعتقادات بیش از این اهمیّت دهند. در هفت? ولایت نیز در مجالس جشن و سخنرانی‌ها باید دلائل شیعه برای امامت ائم? اطهار«سلام‌الله‌علیهم» تبیین شود و آیات مربوطه شرح داده شود.

فضائل امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» و ائمّ? هدی«سلام‌الله‌علیهم» باید برای مردم بازگو شود. و مهم‌تر اینکه شبهات اعتقادی باید رفع شود. مطالعه و تحقیق در موضوع ولایت باید به قدری باشد که همه بتوانند شبهاتی که از سوی دشمنان مطرح می‌شود را با دلیل و برهان پاسخ گویند.

بعد سوّم: پیروی از اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم»

بعد سوم وظایف شیعیان، که در هفت? ولایت باید بروز و ظهور بیشتری داشته باشد، پیروی از اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» است. شیعه باید علاوه بر اظهار محبّت به ائمّ? اطهار«سلام‌الله‌علیهم» و افزون بر اعتقاد قلبی به امامت آن بزرگوران، آنان را سرمشق خود قرار دهد و در زندگی از ایشان تبعیّت و پیروی نماید. سیمای تشیّع باید در پیشانی هر شیعه‌ای نمایان باشد و رکن اساسی تشیّع عمل به دستورات دینی و تبعیّت از قرآن و عترت است.

هفت? ولایت، فرصت ارزشمندی برای تمرین پیروی از اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» است. در این هفته همه باید تلاش کنند گفتار و کردار خویش را با عملکرد ائمّ? هدی«سلام‌الله‌علیهم» تطبیق دهند و در حدّ توان اعمال خود را به اعمال آن ذوات مقدس شبیه نمایند.

یکی از مواردی که در سیر? اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» بروز ویژه‌ای دارد، خدمت به خلق خدا است. مولا امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» در مدّت بیست و پنج سال که خانه‌نشین بودند، بیست و شش مزرعه به دست مبارک خود برای فقرا و مستضعفین آباد کرده و وقف آنان نمودند.

شیعیان باید از آن حضرت پیروی کنند و هرچه می‌توانند برای رفاه دیگران تلاش کنند. رسیدگی به مستمندان باید برنام? همیشگی زندگی یک شیعه باشد. اما لااقل در هفت? ولایت همه باید به قدر توان به فقرا و مستمندان رسیدگی کنند و از دیگران به هر صورت ممکن دستگیری نمایند.

اگر به دستور قرآن کریم در خصوص انفاق که می‌فرماید:

«لِیُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّه»[2]

عمل شود و امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» سرمشق شیعیان باشند، یک نفر فقیر در میان شیعیان یافت نمی‌شود و همه در رفاه خواهند بود.

ساده زیستی ائمّ? هدی«سلام‌الله‌علیهم» فضیلت دیگر سیر? آن ذوات مقدس است که باید سرمشق شیعیان باشد. تجمّلات و تشریفات بی‌جا، مطلقاً در زندگانی حضرات ائمّ? اطهار «سلام‌الله‌علیهم» وجود نداشته است؛ با اینکه آن بزرگواران و به خصوص امرالمؤمنین «سلام‌الله‌علیه» با وجود مزارع فراوان و قنات‌هایی که احداث نمودند، می‌توانستند به ثروت زیادی دست یابند. اما آن ثروت را به جای اینکه در راه تجمّلات به کار گیرند، صرف تقویت اسلام می‌کردند و به مستمندان می‌بخشیدند.

امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» و حتی اطرافیان ایشان، ذره‌ای از بیت‌المال استفاده نکردند. خوراک ایشان که از دست‌رنج خودشان بود، دو قرص نان جو در شبانه‌روز بود و به دو پیراهن ساده اکتفا کرده بودند.

تجمّل‌گرایی در زندگی‌های کنونی به هیچ وجه با سیر? اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» سازگاری ندارد و این ننگ بزرگی برای جامع? اسلامی محسوب می‌شود.

اهمیّت به نماز و به خصوص نماز اول وقت و به جماعت نیز در سیر? امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» و سایر ائمّ? هدی«سلام‌الله‌علیهم» برجستگی دارد. نماز آن ذوات نورانی باید سرمشق شیعیان باشد.

مساجد شیعیان باید در وقت نماز، مملوّ از جمعیّت باشد و در هنگام نماز باید همه‌جا خلوت باشد و هم? کارها تعطیل شود و همه به نماز اول وقت، در مسجد و به جماعت بپردازند. لااقل در هفت? ولایت باید مساجد پر از جمعیّت باشد و همه به نماز اهمیّت بدهند تا از این نظر بتوانند شباهتی به امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» پیدا کنند.

این موارد قطره‌ای از دریای بیکران فضائل اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» بود که باید سرمشق شیعیان گردد.

یک شیعه هم باید شعار و اظهار محبّت به اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» داشته باشد، هم از حیث اعتقادی از بنی? قوی و محکم برخوردار باشد و هم از نظر عمل، خود را شبیه اهل‌بیت «سلام‌الله‌علیهم» کند.

ارکان تشیّع که همان ارکان ایمان است، لازم و ملزوم یکدیگرند و هر سه رکن باید در زندگی شیعیان باشد.

از سه رکن تشیّع، دو رکن شعار و عقیده به نسبت موجود است، گرچه باید بیش از این باشد. اما آنچه موجب نگرانی است، عدم تطابق عملکرد بسیاری از مردم با نحو? رفتار معصومین «سلام‌الله‌علیهم» است.

بروز علنی فساد اخلاقی در جامعه و وجود گناه و معصیت که فعلاً در جامعه رایج است، با تشیّع سازگار نیست. از قرآن و عترت استفاده می‌شود که چنین ملّتی، شیع? واقعی نیست.

هفت? ولایت، هفت? مهمّی است. این ایام و این هفته باید سراسر اظهار محبّت به اهل‌بیت «سلام‌الله‌علیهم» باشد. همچنانکه باید موجب تقویت بنی? اعتقادی در زمین? امام شناسی شود و مهم‌تر از آن دو، این هفته باید یک معلّم اخلاق برای شیعیان باشد تا بتوانند پس از آن به واجبات اهمیّت دهند و از گناه و معصیت اجتناب جدی داشته باشند و به انجام مستحبات نیز به قدر توان و نشاط بپردازند.

 

                                                                                                       والسلام پویا بخشی